Czy można zostać Leonardem da Vinci w świecie algorytmów? Czy nie warto już chwytać za pędzel czy też ołówek, skoro Midjourney, Dall-E czy Leonardo.AI za pomocą zręcznie przygotowanego promptu odmaluje dla nas dzieło na miarę Picassa?
Sztuka od wieków była domeną ludzkiej wyobraźni, talentu i umiejętności. Jednak wraz z postępem sztucznej inteligencji, nieuchronnie pojawiają się pytania: Czy AI jest zdolne stać się mistrzem sztuki? Czy maszyny mogą przejąć rolę twórców? I co w takim razie z artystami, którzy poświęcili lata na doskonalenie swojego warsztatu? Czy malarze, pisarze albo muzycy należą do zagrożonych przez nową rewolucję zawodów? A może w dzisiejszych czasach każdy może stać się artystą?
Twórczość 2.0
Generative Adversarial Networks (GAN) oraz Creative Adversarial Networks (CAN) to dwie innowacyjne techniki, które odgrywają coraz większą rolę w świecie sztuki. Zapewniają artystom i twórcom nowe narzędzia do eksploracji kreatywności, otwierając przed nimi zupełnie nowe perspektywy i możliwości.
GAN, czyli sieci generatywnych przeciwników składają się z dwóch głównych komponentów: generatora i dyskryminatora. Generator ma za zadanie generować nowe próbki, takie jak obrazy, dźwięki czy teksty, na podstawie losowych wejść. Z kolei dyskryminator stara się odróżnić te generowane próbki od prawdziwych. Obie sieci rywalizują ze sobą w procesie uczenia się, aż osiągną równowagę, w której generowane próbki stają się nie do odróżnienia od rzeczywistych.
Z kolei CAN, czyli sieci kreatywnych przeciwników stanowią rozwinięcie GAN, które pozwala na kontrolowane generowanie treści artystycznych, takich jak obrazy, muzyka czy teksty, z uwzględnieniem określonych ograniczeń, stylów oraz inspiracji artystycznych. CAN pozwala więc eksperymentować, łączyć różne style i elementy, tworząc unikalne dzieła sztuki.
Warto jednak pamiętać, że dzięki generatorom każdy z nas może malować w stylu Leonarda da Vinci, to wciąż potrzebna jest artystyczna kreatywność. Zaangażowanie człowieka jest potrzebne już na samym początku, w momencie pisania promptu, aż do oceny i ewaluacji efektu wytworzonego przez algorytm. Jason Allen, zwycięzca konkursu Colorado State Fair, przerabiał swój prompt kilka razy i wygenerował ponad 900 wersji swojego dzieła.
Nowy odłam ready-made?
Marcel Duchamp, słynny artysta i ikona dadaizmu, niezwykle wpłynął na koncepcję sztuki i jej granice. Jego ready-made, czyli już istniejące obiekty uznane za dzieła sztuki, wywołały kontrowersje i zmusiły do ponownego rozważenia tego, co można uznać za sztukę.
Wraz z rosnącą obecnością sztucznej inteligencji w twórczości, pojawia się pytanie, czy dzieła “spod pędzla” generatorów obrazów mogą być porównane do ready-made Duchampa. Sztuka korzystająca z AI jest tworzona przez algorytmy, które uczą się na podstawie ogromnych zbiorów danych, a następnie generują nowe treści. Podobnie jak ready-made, jest to w pewnym sensie “gotowe” dzieło, stworzone przez maszynę z wykorzystaniem wcześniej istniejących elementów.
Istnieje jednak subtelna różnica między sztuką generowaną przez AI a ready-made Duchampa. Ready-made były działaniem artystycznym, w którym Duchamp przekształcał zwykłe przedmioty w dzieła sztuki, wywołując pytania dotyczące autentyczności i kontekstu. Z kolei sztuka AI, chociaż może być zaskakująca i innowacyjna, wciąż polega na algorytmach i maszynach, które operują na podstawie wcześniej ustalonych reguł. Choć trudno postawić znak równości między tymi formami artystycznymi, jednak obie podważają tradycyjne pojęcie sztuki, wywołując pytania dotyczące autentyczności, intencji twórcy i interakcji z odbiorcą.
Dlatego też, przyjrzenie się Duchampowi i jego ready-made może stanowić ciekawy punkt odniesienia dla dyskusji na temat sztuki generowanej przez AI. Podobnie jak w przypadku ready-made, sztuka generowana przez AI stawia przed nami pytania o granice i definicje sztuki oraz o naszą rolę jako twórców i odbiorców. Bez wątpienia jednak przy pomocy takich narzędzi, jak choćby Midjourney, artyści i twórcy mają możliwość rozszerzenia swojej wyobraźni, eksploracji nowych koncepcji oraz tworzenia unikalnych i zaskakujących prac artystycznych, będących w stanie wzbudzić silne emocje u odbiorcy. Te dzieła będą wyznaczać nowe granice i rewolucjonizują świat sztuki.